بسم الله الرحمن الرحیم

اولین نکته ای که می توان در ویژگی های مثبت مردم کوفه به آن اشاره کرد، محبت آن ها به اهل بیت است؛ این شهر پایگاه سیاسی اهل بیت علیهم السلام نیز به شمار می رفت و بسیاری از خواص و یاران امیرالمومنین در کوفه زندگی می کردند و با همه فعالیت هایی که معاویه برای شیعه زدایی از کوفه انجام داد باز هم این شهر پایگاه اهل بیت بوده و اکثریت قاطع جمعیت شیعه بودند.

نکته ای که در جریان دعوت کوفیان از امام حسین باید مد نظر قرار داد آن است که آن ها از بعد از شهادت امام حسن در سال ۵۰ هجری تا سال ۶۰ ، سه مرتبه از امام حسین دعوت کردند تا به کوفه آمده و تشکیل حکومت دهد.

اولین مرتبه در سال ۵۰ هجری و بعد از شهادت امام حسن مجتبی ع است که خواص کوفه، از جمله جعده بن هبیره پسر عمه امام، نامه ای با این مضامین به ایشان می فرستند:( أمَّا بَعدُ؛ فإن مَن قِبَلَنا مِن شیعَتِکَ مُتَطَلِّعَهٌ أَنفُسُهُم إلَیکَ، لا یَعْدِلونَ بِکَ أحَداً، وَ قَد کانوا عَرَفوا رأیَ الحَسَنِ أَخیکَ فی دَفعِ الحَربِ، وَ عَرَفوکَ باللِّینِ لأَولِیائِکَ، وَ الغِلْظَهِ عَلى أَعدائِکَ، و الشِّدَّهِ فی أمرِ اللَّهِ، فَإنْ کُنتَ تُحِبُّ أنْ تَطلُبَ هذا الأمرَ فَأقدِم علَینا، فَقَد وطَّنا أَنفُسَنا عَلى المَوتِ مَعَکَ) و از آمادگی اهل کوفه برای جنگ و شهادت در پای رکاب امام می گوید و ایشان را به کوفه دعوت میکنند اما حضرت خواسته آن ها را نمی پذیرند و آن ها را تا زمانی که معاویه زنده است به تقیه و کادر سازی و تربیت نیرو برای آینده دعوت می کنند:( وَأمَّا أنَا، فَلَیسَ رأیی الیومَ ذلِکَ، فالصَقوا رَحِمَکُم اللَّهُ بالأَرضِ، واکمَنوا فِی البُیوتِ، وَاحتَرِسوا مِنَ الظِّنَّهِ ما دامَ مُعاوِیَهُ حَیَّاً، فَإن یُحدِثِ اللَّهُ بهِ حَدَثاً وأنَا حَیٌّ، کَتَبتُ إِلَیکُم برأیی، وَالسَّلام) (مکاتب الائمه علیهم السلام، ج۳،ص۱۰۲ و احقاق الحق و ازهاق الباطل،ج۲۷،ص۱۵۴)

دومین نامه ای که کوفیان برای دعوت از امام حسین نوشتند زمانی بود که معاویه، یزید را به ولیعهدی خودش منصوب کرد که باعث نقض مفاد قطعنامه امام حسن ع نیز بود، اما امام حسین ع بار دیگر درخواست آن ها را رد کردند.

دفعه سوم، بعد از مرگ معاویه بود، ۱۵۰ طومار که هر کدام حاوی امضای سران اهل کوفه بود برای امام ارسال شد و ایشان دعوت آن ها را که باعث اتمام حجت بر امام بود لبیک گفته و به سوی کوفه حرکت کردند.

جمعیت کوفه دارای یک اکثریت جمعیتی بودکه بیشتر از برده ها (خصوصا ایرانیان) تشکیل میشد، و بمنظور عوض کردن فرهنگ و شاکله شهر کوفه به آنجا آورده شده بودند، که در این میان آگاهی چندانی نداشته و بیشتر بعد از واقعه عاشورا و همراه با قیام مختار برای انتقام از قاتلان امام اقدام کردند.

اکثریت مطلق مردم کوفه از شیعیان امیر المومنین بودند اما یک اقلیت اعتقادی نیز وجود داشت که شامل عثمانی ها(که مخالف ورود امام به کوفه بودند) و خوارج بودند؛ هدف خوارج، جنگ با معاویه بود و برایشان اهمیت نداشت زیر پرچم جه کسی باشند و فقط جنگ با معاویه برای آن ها اهمیت داشت.

افرادی مثل شبث بن ربعی و حجار بن ابجر و یزید بن حارث که از فرماندهان عمربن سعد بودند نیز نامه ای بسیار حماسی به امام حسین نوشتند:(أمّا بعدُ فَقَدِ اخْضَرَّ الْجَنَابُ وَ أَیْنَعَتِ الثِّمَارُ فَإِذَا شِئْتَ فَاقْدَمْ عَلَى جُنْدٍ لَکَ مُجَنَّدٍ وَ السَّلَامُ )(الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد،ج۲،ص۳۸) و از آمادگی شهر و مردم کوفه برای پذیرش امام و تشکیل حکومت به وسیله ایشان خبر دادند، که بعدا در روز عاشورا امام حسین ع خطاب به این گروه می فرمایند آیا شما نبودید که به من نامه ای با آن مضامین نوشتید: (یا شَبَثَ بْنَ رَبَعی، وَ یا حَجَّارَ بْنَ أَبْجَرٍ، وَ یا قَیْسَ بْنَ الْأَشْعَثِ، وَ یا یَزیدَ بْنَ الْحارِثِ، أَلَمْ تَکْتُبُوا الَىَّ: أَنْ قَدْ أَیْنَعَتِ الثِّمَارُ وَ اخْضَرَّ الْجَنابُ، وَ طَمَّتِ الْجِمامُ وَ إِنَّما تُقْدِمُ عَلى جُنْدٍ لَکَ مُجَنَّدٌ، فَاقْبِلْ؟! )(واقعه الطف،ص۲۰۸)