*خضوع کائنات در برابر خدا، پشتوانه دلگرمی مجاهد برای تحقق وعدههاست [09:10]
سورۀ مبارکۀ صف با تسبیح پروردگار آغاز میشود: «سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ». راز این شروع چیست؟ یکی از زیباترین تفاسیر آن است که این آیه، مژده و دلگرمی برای مجاهد راه خداست. این آیه به ما میگوید: وقتی برای اجرای فرمان خدا بهپا میخیزید، تنها نیستید؛ بلکه تمام کائنات، از ذرات تا کهکشانها، با شما همصدا و همراهاند.
تمام جهانِ هستی یاور شماست، چون شما در مسیری گام برداشتهاید که همسو با تسبیح کل آفرینش است. با این همراهی، قوانین الهی مانند «جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ» و «وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ» قطعاً محقق خواهد شد.
اما دلها بسوزد برای آن آقایی که خود، حقیقت مطلق عالم بود و تمام کائنات در شهادتش خون گریستند. امام حسین(علیهالسلام) در روز عاشورا مظهر کامل حق بود و تمام کائنات با او همنوا بودند، اما لشکر باطل در مقابلش صف کشید و او را در میان عالَمی از یارانِ تسبیحگو، در چشم مردمانِ دنیا تنها و بییاور گذاشتند. سلام بر آن حقیقتِ غریب.
‼ توجه: متن زیر توسط هوش مصنوعی تایپ شده است ‼
بسم الله الرحمن الرحیم
در محضر سوره مبارکه صف بودیم و معارف ناب حیاتبخشی که مرتبط با میدان نبرد با دشمنان بود. بنا شد از ابتدای سوره، آیه به آیه تلاوت بکنیم و تدبری داشته باشیم نسبت به مضامین و معارف این آیات. اولین آیه این سوره، تسبیح خدای متعال را میفرماید: "سبح لله ما فی السماوات وما فی الارض و هو العزیز الحکیم." هر آن چیزی که در آسمانهاست و هر آن چیزی که در زمین است، خدای متعال را تسبیح میکند؛ که او عزیز و حکیم است.
نکتهای را در بخش قبلی رسیدیم؛ سؤالی بود که وقتی مضمون این سوره در مورد جهاد است، برای چه باید ابتدای سوره با تسبیح شروع شود؟ یکی از نکات بسیار دقیق و درخور توجه، نکتهای است که رهبر عزیز و حکیم در تفسیر سوره مبارکه صف، سالهای اخیر از ایشان منتشر شده است ولی در دهه شصت، ایشان در زمان ریاست جمهوریشان این سوره را تدریس فرمودند. آنجا به این نکته اشاره میکنند. نکتهای که اشاره میفرمایند این است که سورههایی که قرار است در آن قدرتنمایی از خدای متعال مطرح شود و قانونی از قوانین خدای متعال در تاریخ مطرح شود، ایشان میفرمایند که در ابتدای سوره، قدرت خدا و آن خضوع موجودات در برابر خدا را به آن اشاره میکند. به عنوان یک اصل این را مطرح میکنند؛ کأنّه که قاعده است.
ایشان میفرمایند که تسبیح موجودات به این معناست که موجودات خدا را مقدس میدانند، منزه میدانند از عیوب و نواقص. حالا به چه کیفیتی اینها این تسبیح را انجام میدهند؛ خب این جای بحث دارد؛ فعلاً بحث ما نیست. ایشان هم یک اشارهای به این مطلب میکنند که تسبیح اینها به چه نحوی است. بعد میفرمایند یک عده گفتند که تسبیح موجودات، خود همان ساختار وجودیشان است. بعد میفرمایند نه، چون قرآن تصریح به این دارد که "و ان من شیء الا یسبح بحمده ولکن لا تفقهون تسبیحهم." همه موجودات تسبیح میکنند، ولی شما متوجه تسبیح اینها نمیشوید. پس تسبیح اینها یک واقعیتی دارد فراتر از ادراک ما؛ غالب ما انسانها عاجزیم از درک تسبیح موجودات. پس یک تسبیحی باید باشد که فراتر از ساختار وجودی اینها باشد.
خب این یک نکته در مورد تسبیح موجودات. ولی اینکه چرا اشاره میشود به تسبیح اینها، قبل از اینکه این نکته را عرض بکنم، یک اشارهای بکنم به اینکه خدای متعال نسبت به موجودات چند تا کلمه، چند تا تعبیر را به کار برد. یکی اینکه اینها همه تسبیح میکنند: "ان من شیء الا یسبح." یکی دیگر اینکه اینها همه سجده میکنند: "لله یسجد من فی السماوات و الارض." یکی دیگر اینکه اینها همه حمد خدا را به جا میآورند: "و سبح بحمده." و یکی دیگر اینکه اینها همه تسلیم خدای متعال هستند: "و له اسلم من فی السماوات و الارض." پس ساختار هستی یا به تعبیر امروزیها، کائنات (حالا شاید تعبیر یعنی آن اصطلاحی که امروزیها برای کائنات به کار میبرند، منظورشون چیز دیگری باشد، ولی میشود گفت کلمه "کائنات" را)؛ موجودات کائنات، همه کائنات، همه ذرات کائنات در حال تسبیح نسبت به خدای متعالاند.
خوب، این چه ربطی به امیدآفرینی دارد بر آن کسی که میخواهد در میدان جنگ قرار بگیرد و از دلواپسیها و تشویشها و نگرانیها در بیاید؟ این تسبیح به چه دردمان میخورد؟ اینی که بداند همه موجودات عالم، همه کائنات، خدا را تسبیح میکنند، چه فایدهای برایش دارد؟
رهبر عزیز انقلاب وقتی خدای متعال از تسبیح موجودات سخن میگوید، معنایش این است که شما یک موجود تنها و بیکس و بییاور نیستید. اگر قرار شد آنجایی قرار بگیرید که دستور خداست، امر خداست، بدانید به حسب ظاهر ممکنه انسان تنها باشد، احساس غربت و تنهایی بکند، ولی باید بدانید شما تنها نیستید. همه کائنات با شمایند. شما در نقطهای قرار گرفتید که نقطه تسبیح، نقطه عمل به وظیفه است، نقطه حرکت به سمت خداست. همه کائنات، همه کهکشانها، همه موجودات دارند به سمت خدا حرکت میکنند، دارند خدا را تسبیح میکنند، دارند در مداری حرکت میکنند که خدای متعال برای اینها تقدیر کرده و در نظر گرفته است. شما هم وقتی به وظیفه عمل کردید، آن وقتی که من گفتم وارد میدان بشوید، وارد میدان شدید، شما هم در مداری قرار میگیرید که خدا بهتان دستور داده است. اتفاقاً همسو و هماهنگ میشوید با کل ذرات کائنات. این یک تشویق است، یک حمایت است، یک دلگرمی است برای اینکه انسان وارد این میدانی بشود که همه هستی در این میدان، مشوق اوست، همراه اوست، هماهنگ با اوست.
و نکته بعدی این است که دلت گرم میشود به اینکه قوانینی که خدای متعال وعده داده، برایت محقق میشود؛ قوانین شدنی است. رهبر انقلاب این طور تعبیر میکنند، چند تا مثال میآورند: «مثلاً خدای متعال فرموده: "جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا." خب این یک قانون است؛ قانون خدایی است. حق ماندنی است، ماناس؛ باطل مردنی است، میراست، از بین میرود، زائل میشود. حق وقتی وارد میدان شد، باطل محکوم به مرگ، محکوم به زوال و فنا است. این یک واقعیت است، واقعیت تخلف ناپذیر یا قانون است، یک قاعده است. البته اگر حق وارد میدان نشود، خب این شکسته شدن باطل و نابود شدن باطل، فرایندش طور دیگری میشود، دیرتر این اتفاق رخ میدهد. ولی به خودی خود این پژمردنی است، پژمرده میشود. اگر حق وارد بشود، این زودتر نابود میشود، حق غلبه میکند، باطل را از میدان بیرون میکند، چون باطل خلاف طبیعت عالم، خلاف این دستگاه عالم وجود، تناسب با اینها ندارد. خود دستگاه وجود، خود کائنات، این را بیرونش میکنند. شما وقتی وارد این میدان شدی، وقتی طرف حق بودی، کائناتی کنار شما هستند که اینها همه در حال تسبیح خدا هستند. همهشان حقگرایند، همهشان از باطل تنفر دارند و همه دست به دست هم میدهند، زنجیر میشوند برای نابود کردن باطل، برای پس زدن باطل. این یک قانون است که شما وقتی فهمیدی کائنات در حال تسبیحند، دلت برای اینکه این قانون محقق بشود، گرم میشود، امیدوار میشوی.»
یکی دیگر از قوانین، آن قانونی است که در همین سوره آمده: "یریدون لیطفئوا نورالله بافواههم و الله متم نوره." این هم یک قانون است که خدا نور خودش را حفظ میکند، به سرانجام میرساند، نمیگذارد این در مسیر نابود بشود، به آن هدفی که دارد نرسد. یا میفرماید که: "هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله." خدا دینش را فرستاده تا این غلبه بکند، همهگیر بشود، فراگیر بشود. این هم یک قانون است. اینها وعدههای خدای متعالاند.
اونی که فهمید همه کائنات در مسیر تسبیح خدایند، دلش گرم میشود که پس این قوانین هم اجرا میشود، چون یک پایه اجرای این قوانین کائناتند. یک ضلعش، یک جزئش منم، هزار جز دیگر دارد که این هزار جز را کائنات باید محقق بکنند. آنها همه مشغول وظیفه و دارند به سمت تحقق این وعده حرکت میکنند. منم اگر وارد شدم، این همه را همراه و هماهنگ با خودم در این مسیر میبینم. اینها قوانین خدای متعالاند در تاریخ، در جامعه. اینها حتماً شدنیاند. تعبیر ایشان این است: «چرا؟ چون همه آنچه در زمین و آسمان و هول و حوش وجود شما و دشمنان شما و دوستان شما هست، در مقابل خدای متعال خاضعاند.»
برای همین این سوره با تسبیح شروع میشود. انشاءالله ادامه نکات را در فواصل بعدی مرور خواهیم کرد.
و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین.
------------------------------------
[آیه قرآن] سوره صف، آیه ۱ — «سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»
[آیه قرآن] سوره إسراء، آیه ۴۴ — «...وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَٰكِن لَّا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ...»
[آیه قرآن] سوره إسراء، آیه ۴۴ — «...وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ...»
[آیه قرآن] سوره رعد، آیه ۱۵ — «...وَلِلَّهِ يَسْجُدُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ...»
[آیه قرآن] سوره طه، آیه ۱۳۰ — «...وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ...»
[آیه قرآن] سوره آل عمران، آیه ۸۳ — «...وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ...»
[آیه قرآن] سوره إسراء، آیه ۸۱ — «...وَجَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ۚ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا»
[آیه قرآن] سوره صف، آیه ۸ — «يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ»
[آیه قرآن] سوره صف، آیه ۹ — «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»
[داستان/حکایت تاریخی] طبق تحلیل رهبر انقلاب، وقتی انسان به وظیفه الهی خود (مانند جهاد) عمل میکند، با تمام کائنات که در حال تسبیح خدا هستند همسو و هماهنگ میشود و این امر به او دلگرمی میبخشد و احساس تنهایی را از بین میبرد.
رهبر انقلاب در تفسیر سوره صف که در دهه شصت تدریس کردهاند، به این نکته میپردازند که چرا سورهای با مضمون جهاد، با تسبیح خدا آغاز میشود.
ایشان با مثال آوردن از آیه «جاء الحق و زهق الباطل...» توضیح میدهند که وقتی انسان بفهمد کائنات تسبیحگوی خدا هستند، به تحقق قوانین الهی امیدوار میشود، زیرا همه کائنات برای نابودی باطل با او همراهی میکنند.
به تعبیر رهبر انقلاب، دلیل قطعی بودن تحقق وعدهها و قوانین الهی آن است که تمام موجودات در آسمان و زمین در مقابل خداوند خاضع هستند. کتاب: «تفسیر سوره صف»
در حال بارگذاری نظرات...